Het nationalisme escaleert: Thailand en Cambodja staan ​​op de rand van oorlog!

Het nationalisme escaleert: Thailand en Cambodja staan ​​op de rand van oorlog!

De relatie tussen Thailand en Cambodja is ingewikkeld en doordrenkt van geschiedenis die dieper gaat dan velen beseffen. Vroege spanningen en territoriale geschillen over de grens blijven vandaag de dag een hot topic, nu nationalistische stromingen in beide landen aan kracht winnen. Een recent rapport van de BBC wijst erop dat de opkomst van het nationalisme niet alleen in de politiek te zien is, maar ook op sociale media. Het lijkt erop dat de nationale cohesie die ooit bestond tussen Thais en Cambodjanen is verdampt in een intern conflict dat Thailand nu zelf verdeelt.

Het conflict vindt zijn oorsprong in territoriale geschillen die teruggaan tot de Khmer-dynastie in de 7e tot 14e eeuw. Deze historische erfenis wordt niet op onbelangrijke wijze door politieke actoren gebruikt om de nationale identiteit te bevorderen en de aandacht af te leiden van binnenlandse politieke problemen. De Thaise senator Angkhana Neelapaijit uitte in een talkshow zijn bezorgdheid over de rol van politieke beïnvloeders in de grenspolitiek, waarbij hij benadrukte hoe diep de spanningen lopen. In Cambodja gebruikt de regerende Cambodjaanse Volkspartij (CPP) onder leiding van premier Hun Sen nationalisme als een strategisch instrument om de steun van de bevolking te consolideren.

Nationalisme als kind van de crisis

Een centraal aspect van het huidige conflict is de explosieve situatie bij de Preah Vihear-tempel, een plek die zowel historische als culturele betekenis heeft voor beide landen. In 1962 oordeelde het Internationale Gerechtshof dat het tempelgebied eigendom was van Cambodja, maar Thailand heeft dit besluit nooit erkend. De spanningen lopen steeds weer op. Een recente vuurgevecht bij de Ta Moan Thom-tempel laat zien dat de rivaliteit nog lang niet voorbij is. Momenteel zijn er al 33 mensen omgekomen en zijn tienduizenden ontheemd geraakt. Dit loopt door de geschiedenis heen: verschillende oorlogen tussen landen zijn aangewakkerd door interne problemen en nationalistische onzin.

Harris Mylonas, co-auteur van het boek ‘Varieties of Nationalism’, beschrijft nationalisme als een tweesnijdende ideologie. Hoewel het gemeenschappen kan opbouwen, leidt het ook tot de uitsluiting van anderen. De huidige spanningen tussen Thailand en Cambodja maken dit duidelijk. Thailand profileert zich als slachtoffer om de eigen nationale identiteit te consolideren, terwijl het nationalistische discours in Cambodja tegelijkertijd als machtsinstrument fungeert. Een incident uit 2003 waarbij een Thaise actrice verklaarde dat Cambodja Angkor Wat had ‘gestolen’ leidde zelfs tot anti-Thaise protesten in Cambodja.

Een blik op de toekomst

Gezien de huidige onrust rijst de vraag: wat gebeurt er daarna? Deskundigen als Marco Bünte beschouwen de aanslagen als potentieel symbolisch, maar de instabiliteit in Thailand, in combinatie met de rol van het leger, zou tot veel ernstiger conflicten kunnen leiden. Hoewel beide staten lid zijn van de ASEAN, blijft hun invloed op de ontwikkelingen beperkt. De geopolitieke spanningen tussen China, dat Cambodja steunt, en de VS, dat Thailand steunt, maken bemiddeling door grootmachten onwaarschijnlijk.

Dit wordt gevolgd door een kritisch onderzoek naar het nationalisme in beide landen. Mylonas suggereert dat Thailand en Cambodja hun weergave van de geschiedenis in schoolboeken moeten herzien om mogelijkheden voor vergelijking in het onderwijs te creëren. Tenslotte heeft het verleden aangetoond hoe belangrijk een helder en eerlijk beeld van de geschiedenis kan zijn voor de vrede in de regio. Het valt nog te hopen dat beide landen een dialoog kunnen vinden die deze roterende conflicten kan bezweren.